ԽՈՍՔ ՄԵԾ ՊՈԵՏԻ ՄԱՍԻՆ

   Որտեղի՞ց է գալիս Չարենցը:

   Մարդիկ կան, որ գտնում են, որ Չարենցը գալիս է Մայակովսկուց, առանց հաշվի առնելու այն վիթխարի գրական ժառանգությունը, որ թողել է նա, որտեղ շատ բան ոչ մի կապ չունի Մայակովսկու հետ:

   Ուրիշները թեթև ձեռքով Չարենցին կապում էին Տերյանի հետ, գնալով հեշտ դիմադրության:

   Չարենցը մեր պոեզիայում Տերյանի շարունակությունն է, սա կասկածից դուրս է, բայց որքա՜ն գետեր ու առուներ է ընդունել այս սըրընթաց և արագահոս գետը, որ վերածվեց մեծ ջրվեժի:

   Չարենցը հանրագումար է արևելահայ և արևմտահայ պոեզիայի լավագույն տրադիցիաների, գումարած Պուշկինի և Մայակովսկու, Բալմոնտի, Բրյուսովի, Բլոկի տրադիցիաները:

   Այս ամենով հանդերձ Չարենցը Չարենց է, շեշտված գրական մեծ անհատականություն, էպոխայի նշանավոր երևույթ:

   Հնարավոր է սովետահայ գրականությունը պատկերացնել առանց այս կամ այն պոետի, սակայն առանց Եղիշե Չարենցի- երբե՛ք:

   Չարենցը սովետահայ ժողովրդի հպարտությունն է:

   Թե՛ կարմիր գծից դուրս և թե՛ կարմիր գծից ներս հակառակորդներ շատ է ունեցել Չարենցը, բայց նրանցից և ոչ մեկը չի համարձակվել ժխտել Չարենցի մեծությունը:

   Նա մեծ էր իր մոլորությունների մեջ անգամ:

   Որպես մարդ բարդ էր նա, հակասություններով լեցուն, սակայն մի խնդրում ուղղված էր ու նպատակասլաց.- նրա համար ամեն բանից բարձր սովետահայ գրականության շահերն էին: Գաղտնիք չէ, որ մասնավորապես 30- ական թվականներին լավ հարաբերություններ չուներ Զարյանի հետ, բայց երբ լույս տեսավ վերջինիս «Ռուշանի քարափը», նա հրապարակային դասախոսություն կարդաց և ողջունեց այդ գործը:

   Այդպես էր նա:

   Հայտնի է, որ 20-21 թվերին նա ժխտողական դիրք բռնեց Տերյանի հանդեպ: Շուտ հասկացավ իր սխալը, արագ ուղղեց…

   Որտեղի՞ց է գալիս և ո՞ւր է գնում… Բայց այս հարցին նա պատասխանել է երկու տողով.-

… Ես եկել եմ դարերից ու գնում եմ հաղթական

Դեպի դարերը նորից, դեպի կարմիր Ապագան…

   Երեսունյոթ տարի առաջ, 1920 թվականին, այսպես է պատասխանել Չարենցը այս հարցին:

Եվ ճիշտ է պատասխանել:

1957 թ.

Գուրգեն Մահարի

«Չարենց – նամե(հուշեր, հոդվածներ)»