Ինձ միշտ զարմացրել ու հիացրել է հայոց լեզուն, ոգևորել և հույս տվել տրտմալի օրերին: Աստվածային մի լույս կա մեր լեզվի մեջ, որն զգում եմ ամբողջ էությամբ, զգում եմ ֆիզիկապես: Անվերջ բերկրանք եմ ապրել ու սքանչացել հայոց լեզվի ներդաշնակությամբ, նրա հինավուրց շնչով ու ապագան իր մեջ պահած զորեղ երիտասարդությամբ:
Ինձ թվում է՝ հայերենը լեզուների լեզուն է, արարչական մի պարգև հայ ժողովրդին: Հայերենը անցյալում է և ապագայում միաժամանակ: Հայերենը սերն է՝ կատարյալ, հրապուրող անսահման և ժամանակի քայքայմանը անենթակա: Հայերենը խաչվել է հայի հետ, զոհաբերվել, եղծվել, բայց միշտ արևի նման դարձյալ ծագել է մեր հոգիների վրա մայրական գորովով ու ներողամտությամբ նայել իր մոլորված որդիներին: Հայերենի մի բառի մեջ հազար ներում կա: Այդպես է եղել երեկ, այդպես է այսօր և այդպես կլինի վաղը: Բայց, մեկ է, մենք տալիս ենք ու չենք սպառվում, այրվում ենք ու չենք վերջանում, լույս ենք դառնում, երբեմն` կայծակ. վկա՝ Սասունցի Դավիթը:
Հազարամյակների ընթացքում մենք կրթել ենք մեր շրջապատի ազգերին, ինչպես նաև օգտվել նրանց ստեղծածից, այնպես որ մեր լեզուն ոչ միայն մերն է, այլև ամբողջ աշխարհինը: Մեր լեզվի միջոցով շատ շատերն են վերագտնում իրենց կորցրածը, վերականգնում գրեթե անվերականգնելի իրողություններ, խորանում պատմության ծալքերում: Զարմանալի է, թե ինչքան աներևույթ խորություններ կան բառերի ներսում, ինչքան գրավիչ է բառի վրայից թզենու տերևը վերցնելը և էությունը բացելը:
Ինչ խորքեր ունի հայոց յուրաքանչյուր բառ. պետք է պարզապես բացել նրա թերթերը և տեսնել նրա ներսում բաբախող, դարերի խորքից եկող լույսը:
Հայոց բառը ժամանակի յուրօրինակ մեքենա է, որը մեզ դարերով ու հազարամյակներով հետ է տանում, հասցնում նախապատմական ժամանակներ, ցույց տալիս այն ժամանակվա մարդկանց փոխհարաբերությունները, ազգերի շփումներն ու առնչությունները: Չէ՞ որ լեզուն է կապում իրար անցյալը, ներկան ու ապագան, չէ՞ որ լեզուն է ազգի գոյության փաստացի վկայությունը. կա լեզու՝ կա ազգը, չկա լեզու՝ չկա ազգը:
Իմանալով բառերի կենսագրությունը՝ իմանում ես, թե ինչպես են մտածել քո նախնիները, պատկերավոր մտածողության ինչ արդյունք է այս կամ այն բառը: Այդ ամենի մեջ խորհրդավոր և սիրելի մի բան կա:
Չէ՞ որ սիրում ես միայն ճանաչածդ, իմացածդ: Հայոց լեզուն, իրոք, շատ, աներևակայելիորեն զարմանալի իրողություններ է պարունակում իր ծալքերում, իրոք, ժամանակի մեքենա է լեզուն՝ հազարամյակների խորքերը տանող անմար ջահ, և, միաժամանակ, ապագա տանող մշտնջենական լույս, առասպելական մի իրողություն է, զարմանահրաշ մի եղելություն հայերենի բառը:
Բառ, որի դեմ անզոր են եղել միլիոնավոր վայրենիների սվիններն ու յաթաղանները, լեզու, որը դարձել է մեր ազգի հայրենիքը, նրա հոգին է ու ինքնության հիմնասյունը:
Հազարամյակների ընթացքում մենք կրթել ենք մեր շրջապատի ազգերին, ինչպես նաև օգտվել նրանց ստեղծածից, այնպես որ մեր լեզուն ոչ միայն մերն է, այլև ամբողջ աշխարհինը: Մեր լեզվի միջոցով շատ շատերն են վերագտնում իրենց կորցրածը, վերականգնում գրեթե անվերականգնելի իրողություններ, խորանում պատմության ծալքերում: Զարմանալի է, թե ինչքան աներևույթ խորություններ կան բառերի ներսում, ինչքան գրավիչ է բառի վրայից թզենու տերևը վերցնելը և էությունը բացելը:
Ինչ խորքեր ունի հայոց յուրաքանչյուր բառ. պետք է պարզապես բացել նրա թերթերը և տեսնել նրա ներսում բաբախող, դարերի խորքից եկող լույսը:
Հայոց բառը ժամանակի յուրօրինակ մեքենա է, որը մեզ դարերով ու հազարամյակներով հետ է տանում, հասցնում նախապատմական ժամանակներ, ցույց տալիս այն ժամանակվա մարդկանց փոխհարաբերությունները, ազգերի շփումներն ու առնչությունները: Չէ՞ որ լեզուն է կապում իրար անցյալը, ներկան ու ապագան, չէ՞ որ լեզուն է ազգի գոյության փաստացի վկայությունը. կա լեզու՝ կա ազգը, չկա լեզու՝ չկա ազգը:
Իմանալով բառերի կենսագրությունը՝ իմանում ես, թե ինչպես են մտածել քո նախնիները, պատկերավոր մտածողության ինչ արդյունք է այս կամ այն բառը: Այդ ամենի մեջ խորհրդավոր և սիրելի մի բան կա:
Չէ՞ որ սիրում ես միայն ճանաչածդ, իմացածդ: Հայոց լեզուն, իրոք, շատ, աներևակայելիորեն զարմանալի իրողություններ է պարունակում իր ծալքերում, իրոք, ժամանակի մեքենա է լեզուն՝ հազարամյակների խորքերը տանող անմար ջահ, և, միաժամանակ, ապագա տանող մշտնջենական լույս, առասպելական մի իրողություն է, զարմանահրաշ մի եղելություն հայերենի բառը:
Բառ, որի դեմ անզոր են եղել միլիոնավոր վայրենիների սվիններն ու յաթաղանները, լեզու, որը դարձել է մեր ազգի հայրենիքը, նրա հոգին է ու ինքնության հիմնասյունը:
Комментариев нет:
Отправить комментарий